Kỹ thuật gieo sạ, cấy lúa

Kích thước chữ

Hai phương thức gieo hạt chính hiện nay là gieo sạ trực tiếp và cấy. Tùy vào tập quán canh tác, điều kiện đồng ruộng ở từng vùng mà bà con có kỹ thuật gieo sạ khác nhau.

Gieo sạ

Hiện nay có 2 cách gieo sạ được bà con áp dụng phổ biến là sạ lan (hay còn gọi là gieo vãi) và sạ hàng. 

Gieo vãi (sạ lan)

Gieo vãi hạt lúa (sạ lan)
Phương pháp gieo vãi (sạ lan)

Sạ lan hay còn gọi là gieo vãi là dùng tay gieo trực tiếp hạt giống đã ngâm ủ xuống ruộng, không có hàng lối.

  • Mật độ gieo

- Lượng lúa giống để gieo vãi khoảng từ 180-200 kg/ha [1].

Lưu ý: Đối với những ruộng sau khi sạ xong 1 - 2 ngày mới có thể cạn nước như ở một số vùng ĐBSCL, bà con nên sạ với lượng giống từ 220 - 250kg/ ha.

  • Độ dài mầm hạt để gieo

- Khi hạt giống có chiều dài mầm bằng ⅓ hạt lúa, bà con có thể tiến hành gieo sạ [1]. Hạt lúa để gieo sạ tốt nhất nên có mầm không dài hơn hạt lúa.

Lưu ý: Khi điều kiện thời tiết bất lợi hoặc chưa kịp làm đất, bà con nên trải giống ra, cứ 8 - 10 tiếng đảo lúa 1 lần để mầm và rễ của giống không quấn vào nhau.

  • Phương pháp gieo

- Cho hạt giống vào thau sau đó bước đều trên ruộng, dùng tay nắm nhẹ hạt giống và vung đều trên mặt ruộng. 

- Khi gieo nên gieo ngửa tay, không ném thẳng hạt giống xuống mặt ruộng.

Lưu ý: Nếu nhiều người sạ thì phải đi cùng và song song với nhau tránh sạ chồng mí (chồng lối này lên lối khác).

Gieo theo hàng (sạ hàng)

Phương pháp gieo lúa theo hàng
Phương pháp gieo lúa theo hàng

Gieo theo hàng là phương pháp gieo hạt giống bằng dụng cụ hoặc máy móc đã được thiết kế sẵn các hàng và lỗ. Khi kéo dụng cụ trên mặt ruộng, lúa giống sẽ rơi xuống theo các lỗ, tạo thành các hàng song song với nhau.

  • Mật độ gieo

- Lượng lúa giống để gieo theo hàng khoảng 75 - 100kg/ ha [1], [2].

- Khoảng cách giữa các hàng là 20 cm.

  • Độ dài mầm hạt để gieo

- Hạt giống ngâm trong nước khoảng 24 giờ hoặc vừa nứt nanh và để ráo nước khoảng 2 tiếng thì có thể tiến hành gieo theo phương pháp sạ hàng. 

Lưu ý: Nếu để mầm dài, rễ xoắn lại, hạt sẽ khó rơi ra ngoài khi kéo khiến các lỗ hạt tắc nghẽn. Khi hạt giống ra mầm quá dài bà con không thể gieo theo phương pháp sạ hàng.

  • Phương pháp gieo

- Dùng dụng cụ xúc lúa đổ vào từng ống sạ, sau đó đậy kín nắp và gài cẩn thận.

- Kéo dụng cụ sạ bằng máy hoặc sức người theo đường bờ ruộng sao cho lần kéo sau song song với lần kéo trước, cứ như vậy cho đến khi hết ruộng.

Lưu ý: Chỉ đổ lúa khoảng ⅔ của ống sạ. Ruộng để sạ hàng phải thật bằng phẳng, không bị lún và không được quá khô.

Cấy lúa 

Các phương pháp cấy lúa
Các phương pháp cấy lúa

Cấy lúa là biện pháp trồng cây mạ đã được chuẩn bị sẵn xuống ruộng, sao cho gốc và rễ mạ được vùi vào đất để cây đứng vững và bén rễ, hồi xanh.

  • Kỹ thuật gieo mạ

Giá thể đất bột (thường dùng để cấy tay) [2]

- Trộn giá thể với tỉ lệ 1m3 + 0,5m3 mụn dừa + 10kg super lân + 1,6kg ure + 1,6kg Kali. 

- Cho lượng giá thể đã chuẩn bị vào khay với độ dày 1,5 - 2cm sau đó xếp thành hàng trên mặt đất, tưới đẫm nước và tiến hành gieo hạt.

Giá thể bùn (thường dùng để cấy máy) [2]

- Trộn giá thể theo tỉ lệ: đất bùn sạch 10 xô (10 lít) + mụn dừa 2 - 3 xô (10 lít) + 0,3kg lân + đất bột hoặc tro trấu để phủ trên bề mặt.

- Cho bùn vào khay với độ dày 2cm và gieo hạt vào khay sau đó phủ kín bằng tro trấu rồi chồng các khay lên nhau..

  • Mật độ cấy

Lượng giống ngâm ủ để cấy cho lúa lai là 30kg/ ha và lúa thuần là 40 - 60kg/ ha [1].

  • Phương pháp cấy

Cấy tay

- Rải đều các bó mạ ra ruộng sau đó dùng tay cấy mạ vào ruộng.

- Tùy theo cây mạ dài hay ngắn mà bà con điều chỉnh độ sâu khi cấy cho phù hợp [1].

Chiều cao cây

Độ sâu của cây khi cấy

25 - 30cm

2 - 3cm

18 - 14cm

1 - 2 cm

< 10cm

Chỉ nên đặt ngay trên mặt ruộng

- Khi cấy, bà con có thể cấy ngửa hoặc cấy úp tùy vào thói quen.

Cấy máy

- Khi cây mạ đạt 2,5 - 3 lá thật, cứng cây, sạch sâu bệnh, đanh dảnh, bà con có thể đưa ra ruộng để cấy.

- Tiến hành đặt khay vào máy và cấy ra ruộng.

 

Tài liệu tham khảo

[1] Ủy ban nhân dân tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, 2016. Giá trình mô đun gieo trồng lúa, Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, trang 6 - 37.

[2] Tài liệu: Sản xuất lúa thông minh thích ứng biến đổi khí hậu. Trung tâm khuyến nông quốc gia.