Nhằm đảm bảo tính ưu việt của giống và có thể nhanh chóng đưa vào sản xuất, bà con nông dân thường sử dụng phương pháp nhân giống vô tính trong quá trình canh tác. Bài viết của Bác Sĩ Cây Xanh dưới đây sẽ hướng dẫn bà con phương pháp ghép cành, ghép mắt và một số lưu ý trong quá trình nhân giống cây cam.
Kỹ thuật ghép cành cho cây cam
Thời vụ ghép thường vào mùa xuân.
Một số dụng cụ cần thiết
- Dao/ kéo cắt cành.
- Băng keo chuyên dụng hoặc túi nilon.
- Cành ghép
- Gốc ghép
Các bước ghép cành cam
- Bước 1: Xử lý gốc ghép
- Sau khi lựa chọn gốc ghép, tiến hành cắt bỏ bớt cành già và lá trên gốc ghép để cây tập trung dinh dưỡng vào nuôi cành ghép.
- Tại vị trí ghép, bà con dùng dao cắt phần ngọn của gốc ghép, sau đó chẻ thẳng tại vị trí chính giữa của gốc ghép 1 đường sâu khoảng 3- 4 cm.
Lưu ý: Dụng cụ phải sắc, sạch sẽ, động tác cắt phải dứt khoát tránh xơ vết cắt, hạn chế cắt nhiều lần vì vi khuẩn có thể lây từ dụng cụ qua cây.
- Bước 2: Xử lý cành ghép
- Bà con dùng dao vát nhọn 2 mặt của cành ghép một đoạn dài 3 - 5cm, tạo thành hình chữ V. Động tác thực hiện phải thật nhanh, dứt khoát để vết cắt được phẳng [1].
- Kích thước vết cắt cành ghép phải bằng với kích thước vết chẻ ở gốc ghép để khi áp vào gốc ghép thì vừa khít, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình liền sinh của cây.
- Bước 3: Ghép cành
- Đặt cành ghép vào vết cắt trên gốc ghép sao cho khi bỏ tay ra, cành ghép ko bị rơi ra.
- Bước 4: Cố định cành ghép
- Tay trái giữ cố định vết ghép, tay phải cầm dây nilon chuyên dụng quấn chặt vết ghép khoảng 5 - 7 vòng rồi mở căng dây ra quấn 1 lớp mỏng đều và kín [1].
Lưu ý: Vị trí ghép được cố định bằng dây nilon phải chắc chắn, không bị lung lay khi tưới nước hoặc gió.
Ưu điểm, nhược điểm của ghép cành
- Ưu điểm
- Gốc ghép phát triển tốt, có khả năng thích nghi với điều kiện khí hậu, đất đai, mang lại điều kiện thuận lợi cho cành ghép.
- Cây ghép vẫn giữ được đặc tính của giống muốn nhân, đồng thời có tỷ lệ sống cao.
- Trong thời gian ngắn có thể tạo ra nhiều cây giống có chất lượng cao.
- Các cây giống ghép ra hoa, tạo quả sớm vì mắt ghép phát triển tiếp tục giai đoạn phát dục của cây mẹ.
- Nhược điểm
- Các bệnh trên cây mẹ, nhất là virus có thể lây qua cây con qua nhiều thế hệ.
- Bộ rễ của cây ghép tương đối nông, khả năng chịu hạn kém và dễ đổ ngã.
- Yêu cầu người ghép phải thành thạo kỹ thuật ghép.
- Trong các loại phương pháp ghép thì ghép áp tốn chi phí và tốn công hơn các phương pháp còn lại.
Kỹ thuật ghép mắt cho cây cam
Một số dụng cụ cần thiết
- Dao/ kéo ghép cây chuyên dụng.
- Băng keo ghép cây chuyên dụng. (Chuẩn bị thành các đoạn khoảng 50 cm).
- Mắt ghép.
- Gốc ghép.
Các bước ghép mắt cây cam
- Bước 1: Xử lý gốc ghép
- Ngắt bỏ hết lá và gai trên gốc ghép.
- Chọn vị trí cách gốc từ 30 - 35cm, dùng dao rạch 1 đường ngang 1cm. Sau đó, từ điểm giữa rạch 1 đường vuông góc dài 2cm, tạo thành hình chữ T [1].
Lưu ý: Dao phải bén, trước lúc tiến hành ghép phải được mài dũa, rửa sạch sẽ với nước để tránh lây bệnh vào gốc ghép và mắt ghép.
- Bước 2: Xử lý mắt ghép
- Nghiêng lưỡi dao 45 độ, vát một đường từ dưới lên tạo thành hình lưỡi gà. Mắt ghép bao gồm lớp vỏ và dính một phần gỗ mỏng, bề ngang phiến mầm 0,6 - 0,8cm [1].
- Cắt sao sao kích thước mắt ghép bằng với kích thước vết cắt đã mở trên gốc.
- Bước 3: Ghép mắt
- Dùng mũi nhọn của dao ghép tách nhẹ nhàng lớp vỏ sang 2 bên theo chiều dọc của chữ T.
- Đặt mắt ghép vào sao cho vừa khít với vết cắt đã mở ở gốc ghép. Sau đó đóng 2 mép chữ T lại (không được che mắt ghép).
- Bước 4: Cố định mắt ghép
- Dùng dây quấn nilon chuyên dụng, quấn một lớp mỏng từ dưới lên quanh vị trí ghép, vòng sau đè lên ⅓ vòng trước [1].
- Quấn dây để tránh nước mưa ngấm vào gây thối mắt ghép.
Ưu điểm, nhược điểm của ghép mắt
- Ưu điểm
- Giúp cho việc duy trì các dòng vô tính và chọn lọc các giống tốt.
- Tận dụng được tối đa các đặc tính tốt của gốc ghép.
- Đây là phương pháp ghép đơn giản, dễ làm, phổ biến, tỷ lệ sống cao.
- Cây ít bị nhiễm bệnh, hệ số nhân giống cao.
- Nhược điểm
- Yêu cầu kỹ thuật cao, thành thạo và tỉ mỉ.
- Thời gian tạo ra một cây mới lâu hơn so với các phương pháp ghép cành, giâm cành, chiết cành.
Tài liệu tham khảo
[1] Phan Ngưỡng Tinh Hà và ctv, 2007. Kỹ thuật ghép cây ăn quả, NXB Nông Nghiệp, trang 26 - 39.
Xem thêm
