Tổng quan về cây khoai lang

Khoai lang là một trong những cây lương thực quan trọng của con người nói chung và Việt Nam nói riêng. Không những thế chúng còn là nguồn cung dồi dào cho ngành công nghiệp chăn nuôi và là nguồn nguyên liệu tạo ra các sản phẩm có giá trị kinh tế cao. Vì vậy, hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về kỹ thuật canh tác và chăm sóc cây khoai lang một cách hiệu quả để giúp vườn khoai của bà con thu được năng suất cao, chất lượng tốt.

Giới thiệu chung về cây khoai lang

Tên thường gọi: Khoai lang

Tên khoa học: Ipomoea batatas L. thuộc họ Bìm bìm (Convolvulaceae)

Khoai lang là cây thân thảo thuộc họ Bìm bìm có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới Châu Mỹ. Khoai lang chủ yếu là thân bò, nhưng cũng có thân đứng và thân leo. Trung bình chiều dài thân khoai lang khoảng từ 1,5 - 2m, đường kính thân trung bình từ 0,3 - 0,6cm, thân có nhiều đốt và thường có lông.

Rễ khoai lang được chia thành 3 loại:

• Rễ con: Là rễ mọc ở các mắc sát mặt đất, có thể phân hóa thành rễ củ.
• Rễ củ: Được phân hóa hình thành từ rễ con và sau đó phát triển thành củ khoai lang.
• Rễ nửa chừng: Là loại rễ có thể phát triển thành củ, nhưng gặp điều kiện bất lợi nên không còn khả năng phân hóa hình thành củ.

Lá khoai lang là loại lá cách ( mọc so le ), có cuống dài trên dưới 10cm. Màu sắc và hình dạng của lá tùy thuộc vào từng loại giống: Hình tim, mũi mác, xẻ thùy,... Có màu vàng nhạt, xanh hoặc xanh đậm,...

Vì thuộc họ Bìm bìm nên hoa khoai lang có hình chuông, cuống dài và thường mọc ở nách lá hoặc đầu ngọn thân. Hoa mọc riêng lẻ hoặc mọc thành chùm, mỗi hoa chỉ nở một lần vào sáng sớm và tàn vào lúc giữa trưa.

Củ khoai có hình dạng thon dài, hơi tròn ở giữa và nhọn dần về hai bên đầu. Màu sắc vỏ và ruột tùy thuộc vào từng giống khác nhau, có thể có màu tím, vàng, cam,...[1].

Điều kiện sinh trưởng của cây khoai lang

Nhiệt độ

• Đối với khoai lang, nhiệt độ là điều kiện vô cùng quan trọng trong việc phát triển và phân hóa củ của cây. Nhiệt độ thích hợp để cây phát triển là từ 20°C - 30°C, nếu nhiệt độ dưới 15°C hoặc trên 30°C cây sẽ ngừng sinh trưởng [2].

Ánh sáng

• Vì là loại cây trồng nhiệt đới nên khoai lang yêu cầu lượng ánh sáng tối thiểu trong ngày dao động từ 8 - 10 giờ. Ở điều kiện này, cây sẽ phát triển tốt và có khả năng ra nhiều củ hơn [3].

Độ ẩm

• Độ ẩm trung bình để cây có thể phát triển tốt dao động từ 70 - 80%. Nếu độ ẩm thấp dưới 40% thì sự phát triển của rễ có thể bị kìm hãm, ngược lại cây sẽ bị úng và chết [4].

Đất và dinh dưỡng

• Khoai lang là cây ít kén đất, có thể trồng được ở rất nhiều loại đất có những đặc tính khác nhau. Tuy nhiên, đất thích hợp nhất để trồng khoai là đất cát pha, đất có thành phần cơ giới nhẹ, tơi xốp, dễ thoát nước và có tầng canh tác dày. Độ pH thích hợp để trồng khoai dao động từ 5,5 - 6,5.
• Tuy là một loại cây không kén đất nhưng nhu cầu dinh dưỡng khoáng của khoai lang cũng vô cùng lớn. Tùy vào từng thời kỳ và giai đoạn phát triển mà nhu cầu dinh dưỡng có thể thay đổi, nhưng chủ yếu vẫn là phân đạm, lân và kali [1],[3].

Hiệu quả kinh tế của cây khoai lang

• Là một trong những cây lương thực chính với nhiều giá trị dinh dưỡng cao. Khoai lang luôn là một loại thực phẩm quan trọng được săn đón cả trong và ngoài nước. Tùy vào từng giống và kích cỡ củ, sẽ có nhiều mức giá khác nhau. Tuy nhiên, giá khoai lang vẫn dao động từ 5.000 - 15.000 đồng/kg. Lãi trung bình sau 1 vụ khoai lang của người dân có thể dao động từ 150 - 170 triệu/ha [5].

 

Tài liệu tham khảo

[1] TS. Nguyễn Viết Hưng và ctv. (2010), Giáo trình Cây khoai lang, Đại học Nông lâm Thái Nguyên, trang 26.

[2] Hà Thúy Tuyển (2020), Kỹ thuật trồng và chăm sóc khoai lang, Khuyến nông Hà Nội.

[3] Lorin M.Harvey et al. (2022), Growing Sweet Potatoes at Home, Mississippi State University.

[4] T.Belehu and P. S. Hammes (2004), South African Journal of Plant and Soil volume 21, Taylor & Francis, page 85 - 89.

[5] Khởi nghiệp Quốc gia (2018), "Sau 4 - 5 tháng lãi 150 triệu/ha từ trồng khoai lang Nhật.