Tổng quan về cây vú sữa

Vú sữa là loại cây ăn quả nhiệt đới, có vị ngọt thanh mát, hàm lượng dinh dưỡng cao nên cực kỳ tốt cho sức khỏe của con người. Đây được xem là loại trái cây có giá trị kinh tế xuất khẩu khá cao, góp phần cải thiện thu nhập của bà con nông dân. Bên cạnh đó, lá và quả vú sữa có màu sắc rất bắt mắt nên thường được trồng để làm cảnh.

Giới thiệu chung về cây vú sữa

Tên thường gọi: Vú sữa

Tên khoa học: Chrysophyllum cainito thuộc họ Hồng xiêm (Sapotaceae) 

Cây vú sữa có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới Châu Mỹ, sau đó trồng lan rộng ra các nước như: Ấn Độ, Thái Lan, Srilanka,.... Tuy nhiên nó chỉ được trồng với mục đích chính là làm cảnh và che bóng. Ở nước ta, vú sữa được xem là loại trái cây thơm ngon, giàu dinh dưỡng, được trồng ở khắp nơi nhưng tập trung chủ yếu ở các tỉnh khu vực Tây Nam Bộ như: Long An, Cà Mau, Tiền Giang, Bến Tre, Đồng Tháp,..[1].

Có thể nhận biết cây vú sữa thông qua các đặc điểm sau:

• Thân: Vú sữa thuộc loại cây thân gỗ, rễ cọc mọc nông, phát triển nhanh. Thân cây dẻo, tán lá rộng, chiều cao trung bình của một cây vú sữa khoảng 10-15m. 
• Lá: Lá vú sữa có hình oval đơn, mọc so le nhau, đầu lá nhọn, có chiều dài từ 5-15cm, mặt trên của lá có màu xanh bóng, mặt dưới được phủ một lớp lông mịn màu nâu óng ánh.
• Hoa: Hoa vú sữa thuộc loại lưỡng tính, hoa nhỏ, có màu trắng ánh tím, mọc thành từng chùm trên cành.
• Quả: Quả có dạng hình tròn, vỏ nhẵn bóng, màu sắc của quả tùy thuộc vào từng giống, ruột quả có màu trắng, ở giữa có các ngăn chứa hạt liên kết lại với nhau, khi cắt ngang có hình ngôi sao.
• Hạt: Hạt cứng, có màu nâu đen, hình dẹt, nằm lỏng lẻo trong các ngăn [1],[2],[3].

Điều kiện sinh trưởng

Nhiệt độ

• Cây vú sữa sinh trưởng và phát triển tốt trong khoảng nhiệt độ từ 22-34 độ C, dưới 10 độ C, cây sinh trưởng kém, không cho hoa, lá non bị cháy [1],[2].

Ẩm độ

• Cây vú sữa yêu cầu điều kiện ẩm độ cao để phát triển, lượng mưa trung bình/năm từ 1200-1450mm, độ ẩm không khí đạt 79,2%.

Gió

• Do vú sữa bộ rễ khá nông, thân cây to, tán lá dày nên rất dễ bị đổ ngã khi gặp gió to [2],[4].

Đất đai

• Vú sữa có thể trồng được trên rất nhiều loại đất khác nhau, trong đó thích hợp nhất chính là: Đất thịt nhẹ, đất phù sa, những vùng có tầng đất sâu, ít chua và thoát nước tốt.
• Độ pH đất thích hợp để cây sinh trưởng dao động từ 5,5 - 6,5 [4].

Hiệu quả kinh tế

Vú sữa là loại quả chứa nhiều dinh dưỡng, có tác dụng giúp giảm cân, cung cấp gluxit cho cơ thể, tăng cường chắc khỏe xương, bổ sung nước và chất xơ, đặc biệt rất tốt cho phụ nữ mang thai. Lá của cây vú sữa có tác dụng chống lại một số bệnh như: Đau nhức xương khớp, đái tháo đường,..[5].

• Diện tích trồng vú sữa ở nước ta ước tính hơn 1000 ha, được trồng nhiều ở các tỉnh vùng Đồng bằng Sông Cửu Long, chủ yếu là Tiền Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long,...[1].
• Những năm gần đây, giá vú sữa đầu mùa giao động ở mức 50.000-100.000 đồng/kg, giá bán tại vườn đối với giống hữu cơ là từ 40.000-60.000 đồng/kg, còn giống bình thường là 20.000-25.000 đồng/kg [6].

 

Tài liệu tham khảo

[1] KS. Nguyễn Mạnh Chinh và TS. Nguyễn Đăng Nghĩa (2007), Trồng - Chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh Xoài - Vú sữa - Sapo - Dừa, NXB Nông nghiệp, Thành phố Hồ Chí Minh.

[2] Trường THPT Thanh Miện (2021), Cây vú sữa (Chrysophyllum cainito). Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Dương.

[3] Trung tâm chuyển giao giống cây ăn quả chất lượng cao - Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Cây vú sữa - Hướng dẫn kỹ thuật trồng và chăm sóc cây vú sữa.

[4] Trung Tâm Chuyển giao Công nghệ và hợp tác trang trại VietGap, “Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây vú sữa”, Viện Nghiên cứu giống cây trồng Trung Ương.

[5] Tạp chí sức khỏe (2015), “Khám phá tác dụng tuyệt vời của vú sữa”. Báo Ninh Thuận.

[6] Thi Hà (2021), Vú sữa Sóc Trăng giá gần nửa triệu một kg ở Mỹ.