Hiện nay, trên thị trường xuất hiện rất nhiều giống xoài nhập ngoại, việc trồng lại một giống mới sẽ tốn khá nhiều chi phí và thời gian. Chính vì vậy, bà con nông dân nên nhân giống cây theo phương pháp ghép để rút ngắn thời gian thu hoạch cũng như tiết kiệm chi phí canh tác.

Kỹ thuật ghép cành cho cây xoài

Ưu điểm, nhược điểm của ghép cành

Ưu điểm

Gốc ghép phát triển tốt, có khả năng thích nghi với điều kiện khí hậu, đất đai thì đồng thời cũng mang lại điều kiện thuận lợi cho cành ghép.
Cây ghép sẽ vẫn giữ nguyên được các đặc tính của giống muốn nhân.
Trong thời gian ngắn có thể nhân được nhiều cây giống với chất lượng cao.
Các giống được chọn làm sẽ sớm ra hoa, tạo quả, vì mắt ghép sẽ phát triển tiếp tục giai đoạn phát dục của cây mẹ [1],[2].
Tỷ lệ sống cao.

Nhược điểm

Các bệnh trên cây mẹ, nhất là virus có thể lây sang cây con qua nhiều thế hệ [3].
Bộ rễ của cây tương đối nông, kém chịu hạn và dễ bị đổ.
Yêu cầu người ghép phải thành thạo, tỉ mỉ, cẩn thận.
Trong các loại phương pháp ghép thì ghép áp tốn chi phí và tốn công hơn.

Tiến hành ghép cành cho cây xoài

Dụng cụ

Dao/ kéo cắt cành.
Băng keo ghép cây chuyên dụng (chuẩn bị thành các đoạn khoảng 50cm) hoặc túi nilon.
Cành ghép/ gốc ghép.

Kỹ thuật ghép cành cho cây xoài

Bước 1: Xử lý gốc ghép

- Dùng dao cắt bỏ những cành nhỏ hoặc cành già để làm trẻ hóa cây.

- Tại vị trí ghép, bà con có thể sử dụng dao, kéo cắt cụt phần ngọn của gốc ghép, sau đó chẻ thẳng tại vị trí chính giữa của gốc ghép 1 đường sâu khoảng 3- 4 cm.

Lưu ý: Dụng cụ phải sắc, sạch sẽ, động tác phải dứt khoát tránh xơ vết cắt, hạn chế cắt nhiều lần vì vi khuẩn có thể lây từ dụng cụ qua cây.

Bước 2: Tiến hành xử lý cành ghép

- Bà con dùng dao vát nhọn 2 mặt của cành ghép, tạo thành hình chữ V. Kích thước vết cắt cành ghép bằng với kích thước vết chẻ ở gốc ghép để khi áp vào gốc ghép thì vừa khít, giúp cho quá trình liền sinh sẽ diễn ra thuận lợi hơn.

Lưu ý: Động tác phải thật nhanh, dứt khoát để vết cắt được phẳng.

Bước 3: Tiến hành ghép cành

- Đặt cành ghép vào chỗ chẻ của gốc ghép sao cho trùng khít vào nhau, cành ghép không bị rơi khi bỏ tay ra.

Bước 4: Cố định cành ghép

- Sau khi đặt cành ghép vào gốc ghép, bà con cố định cành bằng cách: Tay trái giữ cố định vết ghép, tay phải cầm dây nilon chuyên dụng quấn chặt vết ghép khoảng 5-7 vòng rồi mở căng dây ra quấn 1 lớp mỏng đều, kín từ vết ghép lên đến hết cành ghép.

- Quấn như vậy để phủ kín nhằm tránh nước, không khí từ bên ngoài vào, hạn chế sự thoát hơi nước và nấm khuẩn từ bên ngoài.

Lưu ý: Vị trí ghép được cố định bằng dây nilon phải chắc chắn, không bị lung lay khi tưới nước hoặc gió.

Kỹ thuật ghép mắt cho cây xoài

Ưu điểm, nhược điểm của ghép mắt

Ưu điểm

Giúp cho việc duy trì các dòng vô tính và chọn lọc giống tốt.
Tận dụng tối đa các đặc tính tốt của giống gốc ghép.
Đây là phương pháp ghép đơn giản, dễ làm, phổ biến, tỷ lệ sống cao.
Cây ít bị nhiễm bệnh, hệ số nhân giống cao.

Nhược điểm

Yêu cầu người ghép phải thành thạo, tỉ mỉ, cẩn thận.
Thời gian tạo ra một cây mới lâu hơn so với các phương pháp giâm cành, chiết cành.

Tiến hành ghép mắt cho cây xoài

Dụng cụ

Dao/ kéo ghép cây chuyên dụng.
Băng keo ghép cây chuyên dụng. (Chuẩn bị thành các đoạn khoảng 50 cm).
Mắt ghép.
Gốc ghép.

Kỹ thuật ghép mắt

Bước 1: Xử lý gốc ghép

- Rạch 2 đường song song cách nhau 0,5-1cm, dài 2-2,5cm, sau đó rạch ở giữa nối 2 đường song song lại với nhau tạo thành hình chữ H [1].

Lưu ý: Dao phải bén, trước lúc tiến hành ghép phải được mài dũa, rửa sạch sẽ với nước để tránh lây bệnh vào gốc ghép và mắt ghép.

Bước 2: Xử lý mắt ghép

- Dùng phần bụng dao rạch xung quanh mắt ghép với chiều rộng khoảng 1cm và chiều dài 2cm, sao cho diện tích mắt ghép bằng diện tích cửa sổ đã mở. Mắt ghép bao gồm lớp vỏ và dính một phần gỗ mỏng. Tiếp đó, bà con dùng mũi dao tách lật phần mắt ghép ra [1].

Bước 3: Tiến hành ghép mắt cửa sổ

- Đặt mắt ghép vào sao cho vừa khít với cửa sổ của gốc ghép và dùng dao cắt bỏ 2/3 lớp vỏ cửa sổ rồi đậy lại (không được che mắt ghép). Nếu mắt ghép lớn hơn, bà con có thể dùng dao cắt bớt lại.

Bước 4: Cố định mắt ghép

- Buộc băng nilon ghép cây từ dưới lên trên, sau đó trùm 1 lớp nilon mỏng qua mầm ngủ.

Chú ý: Đảm bảo buộc đều tay và kín để tránh nước mưa ngấm vào gây thối mắt ghép.

Tài liệu tham khảo

[1] Phan Ngưỡng Tinh và cộng sự (2007), Kỹ thuật ghép cây ăn quả, NXB Nông Nghiệp.

[2] Cẩm nang cây trồng. Kỹ thuật nhân giống bằng hình thức chiết, ghép và giâm cành.

[3] Phạm Hồng Gấm (2017). Ưu nhược điểm của phương pháp ghép cây ăn quả, Dụng cụ nghề nông.

Kỹ thuật ghép cây xoài