Kỹ thuật nhân giống mãng cầu na

Hiện nay, có ba cách nhân giống chính được người dân áp dụng trong quá trình canh tác là gieo hạt, ghép cành và ghép mắt. Mỗi cách nhân giống đều có ưu và nhược điểm khác nhau.

Dưới đây là một số kỹ thuật nhân giống của cây mãng cầu na được người nông dân sử dụng rộng rãi ở nước ta:

Kỹ thuật trồng cây mãng cầu na bằng hạt (nhân giống hữu tính)

Các bước ươm hạt

Tiến hành ươm hạt mãng cầu na theo các bước dưới đây [1],[2]:

Bước 1: Chuẩn bị

• Hạt giống

• Bầu đất: Bầu nilon, có đục lỗ phía dưới đáy, kích thước bầu là 5x20cm, 12x16cm,...

• Đất bùn khô, đập vụn.

• Phân chuồng ủ hoai mục + phân Super Lân.

• BS07 - Trichoderma

Bước 2: Làm bầu đất

• Tiến hành trộn đất và cho vào bầu theo tỉ lệ: 70% đất + 29% phân chuồng hoai mục + 1% phân super Lân + BS07 - Trichoderma.

• BS07 - Trichoderma sẽ được trộn theo tỉ lệ: 1kg BS07 pha với 200 - 400 lít nước, tưới đều và đẫm trên đất trồng.

Bước 3: Xử lý hạt giống

• Trước khi gieo tiến hành ngâm hạt trong nước ấm từ 12 - 24 giờ, sau đó đãi sạch, ủ trong giấy (khăn hoặc cát ẩm) và đặt trong bóng tối.

• Sau 15 - 20 ngày ủ, hạt sẽ nứt nanh và có thể tiến hành gieo trồng.

Bước 4: Ươm hạt vào bầu

• Vùi lỗ sâu 2 - 3cm và đặt hạt đã nảy mầm vào bầu.

• Mỗi bầu gieo từ 1 - 2 hạt. Khi cây mọc, chọn cây khỏe, sinh trưởng ổn định giữ lại chăm sóc đồng thời nhổ bỏ cây còn lại.

Bước 5: Trồng cây

• Khi cây con được 2 - 3 tháng tuổi, chiều cao từ 20 - 25cm, có khoảng 5 - 6 lá thật, thân mập mạp cứng cáp thì có thể đem trồng vào hố.

Ưu nhược điểm của phương pháp trồng cây bằng hạt

Ưu điểm

• Kỹ thuật đơn giản, dễ thực hiện.
• Bộ rễ cây phát triển mạnh, tuổi thọ cao hơn các phương pháp nhân giống khác.
• Cây trồng từ hạt sẽ sinh trưởng khỏe, chống chịu với các yếu tố thời tiết cao.

Nhược điểm

• Thời gian thu hoạch của phương pháp trồng cây bằng hạt thường lâu hơn các phương pháp nhân giống khác.
• Có thể xuất hiện biến dị, cây mẹ tốt nhưng cây con có thể xấu.
• Chất lượng quả, cây giống không đồng đều.

Kỹ thuật ghép chẻ bên cây mãng cầu na

Các bước ghép chẻ bên

Trong các phương pháp ghép hiện nay thì ghép chẻ bên là phương pháp được nhiều người nông dân và vườn ươm áp dụng trong quá trình nhân giống mãng cầu na. 

Các bước ghép chẻ bên bao gồm [1],[2]:

Bước 1: Cắt cành ghép

• Dùng dao cắt dứt khoát vào cành để mặt cắt được phẳng.
• Cắt chéo vào cành ghép sao cho vết cắt dài khoảng 3 - 4cm và nghiêng 45⁰.

Bước 2: Cắt gốc ghép

• Dùng dao cắt vào phần gỗ của gốc ghép một góc 45⁰, chiều dài vết cắt khoảng 2,5 cm.

Lưu ý: Cắt làm sao khi đặt cành ghép vào gốc ghép sẽ khớp với nhau.

Bước 3: Ghép cành

• Đặt cành ghép vào gốc ghép sao cho khớp với nhau.

Bước 4: Quấn dây

• Sau khi ghép cành và gốc ghép lại với nhau thì tiến hành dùng dây buộc chắc vết ghép, đồng thời che kín để mưa không thấm vào.
• Sau khoảng 3 tuần, có thể mở dây. Tiến hành cắt ngọn gốc ghép khi thấy cành ghép nhú chồi.
• Khi cành ghép có lá ổn định, có thể đem ra vườn và trồng vào hố.

Ưu nhược điểm của phương pháp ghép cành

Ưu điểm

• Cây sinh trưởng tốt, giữ được các đặc tính tốt của gốc ghép và cành ghép.
• Cây ra hoa kết quả sớm, hệ số nhân giống cao, rút ngắn thời gian nhân giống.
• Khả năng chống chọi với sâu bệnh và các điều kiện ngoại cảnh bất lợi tốt.

Nhược điểm

• Tốn chi phí, yêu cầu người trồng phải có kỹ thuật cao.
• Tuổi thọ của cây ngắn hơn so với nhân giống bằng hạt.

Kỹ thuật ghép mắt cây mãng cầu na

Các bước ghép mắt

Ghép mắt là phương pháp nhân giống vô tính phổ biến và được áp dụng trên nhiều loại cây trồng. Bà con có thể thực hiện ghép mắt mãng cầu na theo các bước bên dưới [2]:

Bước 1:  Tách vỏ cây ghép

• Dùng dao rạch vỏ cây mẹ đã chọn theo hình chữ U, tạo thành cửa sổ mở.

Bước 2: Cắt mắt ghép

• Chọn mắt ghép khỏe trên cành, dùng dao nhọn cắt vỏ trên gốc ghép rồi lấy mắt hoặc có thể cắt đoạn cành chứa mắt ghép (đoạn dài khoảng 2 - 3cm).

Bước 3: Ghép mắt vào cây

• Đặt mắt ghép vào trong phần chữ U và đậy vỏ cây lại.

Bước 4: Quấn dây

• Sau khi ghép mắt vào cây thì dùng băng keo chuyên dụng quấn vòng quanh thân cây từ dưới lên trên rồi buộc chặt lại sao cho vết ghép được kín.
• 20 ngày sau khi ghép, tiến hành tháo dây nilon và cắt bỏ lớp cửa sổ. 
• Khi thấy mắt ghép bắt đầu nhú lá non thì tiến hành ngắt phần ngọn của gốc ghép.

Ưu nhược điểm của phương pháp ghép mắt

Nhân giống cây mãng cầu na bằng phương pháp ghép mắt có ưu và nhược điểm tương tự phương pháp ghép cành.

 

Tài liệu tham khảo

[1] Lê Thùy Dung, 2012. Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật tác động làm tăng năng suất, chất lượng quả và phòng trừ dịch hại tổng hợp trên cây Na. Chi cục Bảo vệ thực vật Quảng Ninh, trang 7 -8.

[2] Sở Nông Nghiệp và PTNT tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, 2016. Giáo trình mô đun nhân giống cây mãng cầu ta, trang 19 - 56.