Cách phòng trị bệnh vàng lá thối rễ hiệu quả

Vàng lá thối rễ là căn bệnh vô cùng nguy hiểm trên cây trồng, đặc biệt là những cây cho quả. Vào đầu mùa nắng hoặc các tháng 11, 12 dương lịch hằng năm bệnh vàng lá thối rễ thường xuất hiện khiến cho bà con nông dân mất ngủ vì nỗi lo chặt bỏ vườn. Cùng Bác Sĩ Cây Xanh tìm hiểu về triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng trị bệnh vàng lá thối rễ hiệu quả, bền vững, an toàn.

1. Triệu chứng bệnh vàng lá thối rễ

Triệu chứng bệnh vàng lá thối rễ trên cây

• Triệu chứng bệnh vàng lá thối rễ trên lá xuất hiện đầu tiên trên các lá già sau đó đến các lá non. Lá và phiến gân lá nhiễm bệnh biến vàng. Hiện tượng vàng lá có thể xuất hiện trên một vài nhánh hoặc trên toàn bộ cây. 
• Khi cây bị bệnh vàng lá thối rễ, chỉ cần tác động hoặc có gió mạnh, cây sẽ rụng lá vàng hoặc có thể khiến cả cành và cây trơ trọi sau đó chết dần.
• Chồi non chùn cụp, không phát triển, cành khô
• Quả nhỏ, kém chất lượng, thối và dễ rụng

Triệu chứng bệnh vàng lá thối rễ trên rễ

• Dùng tay hoặc xẻng đào phần rễ dưới tán cành cây có triệu chứng bệnh vàng lá thối rễ, thấy rễ hướng này bị hư, thối, đặc biệt rễ non bị thối hỏng nặng và tuột ra khỏi vỏ. Ở giai đoạn nặng, bệnh lan đến cổ rễ, khiến cây suy kiệt và có thể chết do cộng hưởng các yếu tố từ môi trường.

2. Nguyên nhân gây bệnh vàng lá thối rễ trên cây trồng

• Nấm bệnh và tuyến trùng: Bệnh vàng lá thối rễ có thể do nhiều nấm gây ra như: Fusarium, Pythium, Phytophthora,... Đặc biệt, bệnh gây hại mạnh nhất khi có sự tương tác giữa tuyến trùng và các chủng nấm trên. Tuyến trùng hút chích vào rễ, tạo ra các vết thương hở, sau đó nấm bệnh sẽ xâm nhập nhanh chóng vào cây trồng và gây bệnh.
• Đất chua và úng nước: Đất có độ pH thấp, ngập úng và thoát nước kém, đặc biệt trong mùa mưa, làm rễ cây bị tổn thương thối hỏng do thiếu oxi, là môi trường lý tưởng cho nấm phát triển.
• Sử dụng phân bón không hợp lý: Lạm dụng phân hóa học (NPK) mà không bổ sung phân hữu cơ làm đất chai cứng, giảm vi sinh vật có lợi, khiến cây dễ nhiễm bệnh.
• Căng thẳng rễ: Sử dụng quá nhiều chất kích thích tăng trưởng, ra hoa làm rễ yếu, dễ bị tấn công.
• Vườn tái canh không xử lý mầm bệnh tồn dư từ đất cũ.
• Đất trồng qua nhiều năm, không được cung cấp đầy đủ phân hữu cơ khiến các nguyên tố vi lượng thiếu hụt trầm trọng.
• Yếu tố khác: Trồng cây quá sâu, không vệ sinh vườn, hoặc tưới nước không hợp lý.

3. Bệnh vàng lá thối rễ gây hại trên loại cây trồng nào?

Bệnh vàng lá thối rễ trên cây có múi

• Vàng lá thối rễ gây hại vô cùng nghiêm trọng trên các loại cây ăn quả đặc biệt là bệnh vàng lá thối rễ trên cây có múi, trong đó cam, bưởi, quýt, chanh là những đối tượng gây hại mạnh của bệnh này.
• Cây bị các loại nấm bệnh thối rễ tấn công phát triển chậm, còi cọc, khả năng ra hoa, đậu quả kém hoặc thậm chí không thể ra quả. Quả của cây đang bị bệnh sẽ có màu sắc nhạt, tính thẩm mỹ thấp, ruột quả xốp và khô nước, hương vị kém,..
• Nấm bệnh vàng lá thối rễ tấn công mạnh có thể khiến cho toàn bộ rễ cây bị thối, rễ mất đi khả năng hấp thụ dinh dưỡng và nước để nuôi cây. Nếu không được chữa trị, cây nhiễm bệnh sẽ nhanh chóng suy kiệt và thậm chí bị chết.

Bệnh vàng lá thối rễ trên cây rau màu

• Đối với rau màu, bệnh vàng lá thối rễ thường gây hại mạnh trên cà chua, ớt, dưa leo, dưa hấu,...
• Các loại nấm gây bệnh vàng lá thối rễ trên rau màu như Fusarium, Pythium, Phytophthora,... tấn công vào bộ rễ của cây thông qua các vết thương cơ giới hoặc sự phá hoại của tuyến trùng khiến cho bộ rễ thối nhũn và mất khả năng hấp thu dinh dưỡng, làm cho lá héo vàng sau đó chết dần.
• Bệnh thối rễ trên cây rau màu có khả năng lây lan cực nhanh, có thể làm chết toàn bộ cây trên vườn, ảnh hưởng đến thời vụ đặc biệt là chi phí cho việc xử lý đất và trồng lại cây mới.

Bệnh vàng lá sầu riêng và cây ăn trái khác

• Bên cạnh các loại cây có múi, bệnh vàng lá thối rễ còn xuất hiện trên các cây ăn quả khác như: sầu riêng, mít, mãng cầu na, mãng cầu xiêm,...
• Nấm bệnh vàng lá thối rễ tấn công khiến rễ thối rữa, không thể hấp thu dinh dưỡng và nước từ đất, làm lá rụng hàng loạt, cây suy giảm khả năng quang hợp. Bệnh vàng lá ở cây ăn quả gây thiệt hại nặng nề về năng suất, hoặc thậm chí khiến bà con phải chặt bỏ cây nếu không được khắc phục kịp thời và đúng cách.

4. Cách phòng trị bệnh vàng lá thối rễ trên cây trồng

Biện pháp canh tác

Chủ động phòng ngừa mầm bệnh luôn là biện pháp được ưu tiên hàng đầu trong việc phòng trị bệnh hại cây trồng. Dưới đây là các phương pháp phòng trị bệnh vàng lá thối rễ phổ biến hiện nay:

• Trước khi trồng, bón vôi để loại bỏ mầm bệnh thối rễ trong đất kết hợp bón quanh gốc hằng năm và quét vôi xung quanh gốc cây trên 50cm vào cuối mùa nắng.
• Sử dụng giống sạch bệnh, lên liếp cao, có rãnh thoát nước và bờ để ngăn lũ.
• Cải thiện đất: Đảm bảo đất tơi xốp, thoát nước tốt bằng cách bón phân hữu cơ (phân chuồng hoai mục, phân vi sinh).  Sử dụng các sản phẩm chứa nấm Trichoderma để tăng hoạt động của vi sinh vật có lợi trong đất đồng thời kìm hãm sự phát triển của các loại nấm gây bệnh vàng lá thối rễ.
• Kỹ thuật trồng: Trồng cây ở độ sâu phù hợp, tránh trồng quá sâu. Quét vôi từ gốc lên khoảng 1m.
• Vệ sinh vườn: Thu gom và tiêu hủy lá rụng, quả thối để loại bỏ nguồn bệnh. Cắt tỉa cành già, cành bệnh để vườn thông thoáng.
• Hạn chế lạm dụng phân hóa học
• Kiểm soát sâu bệnh: Xử lý tuyến trùng, rệp sáp rễ vào mùa khô để giảm tổn thương rễ, hạn chế cơ hội cho nấm xâm nhập.

Biện pháp trị bệnh sinh học

Khi phát hiện cây nhiễm bệnh:

• Xới nhẹ đất quanh gốc để tăng độ thoáng khí, giảm điều kiện kỵ khí thuận lợi cho nấm bệnh phát triển.
• Rải vôi bột để nâng pH đất và kiểm soát nấm bệnh.
• Ngưng bón phân gốc, cắt bỏ những cành bị vàng lá và phần rễ dưới tán, cành nhiễm bệnh đồng thời
• Bón thuốc sinh học trị vàng lá thối rễ chứa nấm Chaetomium spp., Trichoderma spp., Paecilomyces spp., là các nấm đối kháng tiêu biểu, chuyên dùng để xử lý, tiêu diệt các loại mầm bệnh vàng lá thối rễ trong đất như Fusarium, Pythium, Phytophthora, tuyến trùng,...

Thuốc chống vàng lá thối rễ BS03 - Physa là giải pháp sinh học hiệu quả trong việc phòng ngừa bệnh vàng lá thối rễ trên cây có múi và nhiều loại cây ăn quả như: cam, bưởi, quýt, sầu riêng, mít, mãng cầu... Sản phẩm có tác dụng tái tạo kích thích rễ mới, bảo vệ bộ rễ trước nấm và tuyến trùng gây bệnh

Sản phẩm đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn về canh tác an toàn, bền vững, giúp cứu cây bị thối rễ đồng thời góp phần cải thiện hệ vi sinh trong đất, làm tơi xốp, màu mỡ, cây phát triển khỏe mạnh, kéo dài được tuổi thọ.