Kiểm soát hiệu quả bệnh thán thư trên ớt

Bệnh thán thư trên cây ớt hay còn gọi là bệnh đen quả, thối trái ớt gây thiệt hại nghiêm trọng cho năng suất và chất lượng quả, đặc biệt trong điều kiện thời tiết ẩm ướt và nhiệt độ cao. 

Điều kiện phát triển bệnh thán thư trên ớt

• Nguyên nhân: Bệnh do nấm Colletotrichum spp. và Volutella sp. gây ra, với Colletotrichum gloeosporioides là tác nhân chính.
• Điều kiện lý tưởng: Nhiệt độ 28-30°C, độ ẩm cao, gây hại nặng nhất vào thời kỳ cây ra quả, đặc biệt trong mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 9.
• Nguồn lây: Bào tử nấm tồn tại trong hạt giống, tàn dư thực vật, có thể tồn tại trong đất 1-2 năm, phát tán qua gió, côn trùng, nước mưa, hoặc nước tưới, đặc biệt là tưới rãnh.
• Tác động: Bệnh có thể lây lan 70-80% diện tích ruộng nếu không xử lý kịp thời, gây thối trái hàng loạt, làm giảm chất lượng quả và năng suất, đôi khi dẫn đến mất trắng vụ.

Triệu chứng trên cây ớt bị nhiễm thán thư

Bệnh ảnh hưởng đến nhiều bộ phận của cây ớt, với các triệu chứng cụ thể như sau:

• Trên quả: Xuất hiện những đốm vòng tròn đồng tâm, hơi lõm xuống, nhìn như đốm mắt cua thường hơi ướt và có màu nâu nhạt đến nâu đậm. Sau vài ngày vết bệnh lớn dần, gây thối quả, vỏ khô trái teo lại, bệnh năng hơn có thể bị rụng.
• Trên thân và cành: Vết bệnh hình thoi, lõm, màu nâu sẫm, có ranh giới đen, đôi khi bong tróc vỏ, gây thối nhánh.

• Trên lá: Đốm tròn hoặc không đều, theo gân lá, ban đầu nâu nhạt, sau chuyển nâu đậm, có viền đỏ, đôi khi xuất hiện đốm đỏ tím không rõ ranh giới.
• Tác động tổng thể: Chồi bị hại có màu nâu đen, cụm hoa bị tàn lụi, chậm phát triển, quả ít, chất lượng kém, đặc biệt ở giai đoạn trước thu hoạch.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ bùng phát bệnh

• Ruộng trũng, thoát nước kém, bón thừa đạm, hoặc trồng liên tục ớt mà không có điều kiện luân canh.
• Điều kiện thời tiết nắng mưa thất thường độ ẩm cao, đặc biệt trong mùa mưa, tạo điều kiện lý tưởng cho nấm phát triển.

Biện pháp quản lý và phòng trừ bệnh thán thư trên ớt

Dựa trên các nguồn thông tin, các biện pháp quản lý bệnh thán thư được chia thành nhiều nhóm, bao gồm:

1. Biện pháp canh tác và phòng ngừa

• Chọn giống và xử lý hạt:
  • Sử dụng hạt giống được chứng nhận sạch bệnh, ưu tiên giống kháng bệnh.
  • Xử lý hạt trước khi gieo bằng thuốc chuyên dụng hoặc ngâm nước nóng 52°C trong 2 giờ để tiêu diệt bào tử nấm.
• Xử lý nấm bệnh trong đất
• Vệ sinh đồng ruộng:
  • Thu gom và tiêu hủy tàn dư cây bệnh, cỏ dại để giảm nguồn lây nhiễm cho vụ sau.
  • Tránh trồng dày, đảm bảo thông thoáng, nhận ánh sáng tốt bằng cách tỉa nhánh vô hiệu thường xuyên.
  • Đảm bảo thoát nước tốt, tránh ruộng trũng hoặc khu vực ngập úng.
• Quản lý dinh dưỡng:
  • Bón phân cân đối (NPK), tránh bón thừa đạm vì làm tăng nguy cơ bệnh.
  • Sử dụng phân bón hữu cơ chứa Trichoderma để cải thiện đất và tăng sức đề kháng cho cây.
  • Bổ sung phân bón hữu cơ chưa có yếu tố vi lượng và trung lượng để cây khỏe mạnh.
• Luân canh cây trồng:
  • Tránh trồng ớt hoặc các cây họ Cà liên tục trên cùng một ruộng, luân canh với lúa hoặc cây không phải ký chủ trong 2-3 năm để phá vỡ chu kỳ bệnh.
• Quản lý tưới tiêu:
  • Hạn chế tưới nước, đặc biệt là tưới rãnh, vì nước có thể lan truyền bào tử nấm.
  • Trong mùa mưa, có thể che phủ nilon để giảm độ ẩm quanh cây.
• Thời vụ trồng:
  • Tránh trồng ớt vào đầu mùa mưa hoặc trong điều kiện thời tiết ẩm ướt kéo dài để giảm nguy cơ bệnh.

2. Biện pháp hóa học

• Phun các loại thuốc có hoạt chất Azoxystrobin hoặc Metomenostrobin,... 
• Phun thuốc đều cả mặt trên và mặt dưới lá, cách nhau 7 ngày, và tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
• Lưu ý: Sử dụng lâu dài các loại thuốc hóa học có thể ảnh hưởng đến sức khỏe đất, nên kết hợp với biện pháp sinh học.

3. Biện pháp sinh học

Sử dụng chế phẩm đặc trị bệnh thán thư trên ớt thuốc trừ nấm bệnh BS01 Chaetomium phổ rộng - chế phẩm sinh học chuyên phòng trị nấm bệnh cho cây trồng tốt nhất trên thị trường hiện nay.

Phun phòng bệnh  

Pha 5ml/4-5 lít nước hoặc 20ml/25 lít nước. Phun đều lên thân, cành, lá. Nên phun định kỳ 1-2 lần/tháng.

Phun cây bị bệnh: 

Pha 5ml/4-5 lít nước hoặc 20ml/25 lít nước. Phun 2-3 lần liên tục, mỗi lần cách nhau 4-5 ngày.

Bệnh thán thư trên cây ớt là một thách thức lớn, đặc biệt trong mùa mưa, nhưng có thể được kiểm soát hiệu quả bằng cách kết hợp các biện pháp canh tác, hóa học, và sinh học. Người trồng cần theo dõi chặt chẽ cây, đặc biệt ở giai đoạn ra quả, và áp dụng các biện pháp phòng ngừa từ sớm để giảm thiểu thiệt hại.