Những năm gần đây, bà con nông dân đã gia tăng việc trồng bí xanh (bí đao) vụ đông để mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn. Tuy nhiên bí xanh là cây ưa ấm, nên trồng cây vụ đông còn gặp một vài khó khăn. Trong thời tiết lạnh, cách trồng bí xanh không cần giàn (bò đất) sẽ giúp cây dễ sinh trưởng và phát triển.
1. Thời vụ trồng bí xanh
Bí xanh là cây ưa khí hậu ấm áp và chịu nóng, chịu rét kém, cây cần thời tiết ấm áp để phát triển, nhiệt độ thích hợp trong giai đoạn ra hoa và đậu quả tốt từ 24-25°C, cây có thể sinh trưởng bình thường khi nhiệt độ 30°C .
Dưới đây là thời vụ trồng bí xanh ở các khu vực miền Bắc và miền Nam:
Thời vụ trồng bí xanh ở Miền Bắc:
Vụ Xuân Hè:
Thời điểm gieo trồng: Từ tháng 1 đến tháng 3 dương lịch.
Ưu điểm: Thời tiết ấm áp, thuận lợi cho cây sinh trưởng và phát triển nhanh chóng. Quả bí đao có thể thu hoạch vào cuối mùa xuân hoặc đầu mùa hè, đảm bảo cung cấp sản phẩm tươi ngon cho thị trường.
Lưu ý: Cần chú ý phòng trừ sâu bệnh, đặc biệt là rầy mềm và bệnh phấn trắng, vì thời tiết ấm áp cũng là điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của sâu bệnh.
Vụ Thu Đông:
Thời điểm gieo trồng: Từ cuối tháng 8 đến hết tháng 9 dương lịch. Trồng bí xanh vụ đông nên kết thúc trước ngày 10/10
Ưu điểm: Tránh được thời tiết nắng nóng gay gắt của mùa hè, cây bí đao phát triển mạnh mẽ và có thể thu hoạch vào mùa đông, Tết.
Lưu ý: Nếu gieo trồng quá muộn, cây có thể không kịp phát triển và ra quả trước khi mùa đông đến. Cần chú ý thời gian gieo trồng để đảm bảo cây đạt đủ kích thước trước khi thời tiết lạnh.
Thời vụ trồng bí xanh ở Miền Nam
Miền Nam với khí hậu nóng ẩm có thể trồng bí xanh quanh năm. Tuy nhiên có thể chia làm 3 vụ chính. Vụ xuân bắt đầu từ tháng 1 đến tháng 3. Vụ hè bắt đầu từ tháng 4 tháng 8. Vụ đông từ tháng 9 đến tháng 11.
2. Chọn hạt giống trồng bí xanh bò đất
Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại giống bí xanh để lựa chọn như giống bí xanh Số 1, bí xanh Số 2, bí xanh HN999, bí đao lá xẻ sen hồng SH65, taka w01 siêu trái. Lượng hạt giống cần thiết để trồng bò lan không cần giàn là từ 15-20g/sào.
3. Gieo hạt
Ngâm ủ: Ngâm hạt giống trong nước sạch (2 sôi 3 lạnh, nhiệt độ khoảng 40 - 50°C từ 6-8 tiếng, vò nhẹ và rửa sạch nhớt, gói vào vải ẩm rồi ủ ấm, dấp nước 2-3 lần. Sau 40-48 giờ kiểm tra hạt, nếu hạt nứt nanh thì tiến hành gieo.
Bà con có thể tiến hành gieo trực tiếp trên ruộng mỗi hốc 1-2 hạt. Hoặc ươm trong khay hoặc bầu đến khi cây có 2 lá mầm hoặc 1 lá thật thì chuyển ra ruộng. Việc ươm cây giống trước sẽ tiết kiệm thời gian cho đất nghỉ trong tăng vụ, gối vụ, dễ chăm sóc và kiểm soát được số lượng cây giống.
Đất làm khay, bầu: Chuẩn bị đất bột (đất ải, đất vườn hoặc bùn mương phơi khô đập nhỏ) + phân chuồng hoai mục + mùn cưa hoặc trấu hun theo tỉ lệ 1:1:1. Cứ 20kg giá thể thì trộn thêm 1kg super lân.
Làm khay, bầu: Diện tích 1000m2 cần chuẩn bị 320-350 bầu (trồng bò lan). Bầu có đường kính từ 5-6 cm hoặc khay nhựa 50 hoặc 70 lỗ (55cm x 40cm)
Gieo hạt vào khay, bầu: Cho đất vào khay, bầu cách mặt 1cm, tưới nước đủ ẩm rồi tra hạt, sau đó phủ đất kín hạt. Nên có nhà lưới để sản xuất cây giống theo phương pháp này là tốt nhất. -
4. Làm đất trồng bí xanh bò lan
Bí xanh trồng bò lan rất phù hợp với vụ đông, có thể tránh được các đợt gió hanh khô lá bí dễ bị khô táp, kém ra hoa, đậu quả.
Chọn đất trồng: Đất trồng bí xanh phải có tầng đất canh tác dày, tơi xốp, độ pH từ 6,5-7, nên chọn đất thịt nhẹ, đất pha cát. Chọn ruộng trồng bí xanh ở nơi cao ráo, thuận tiện tưới tiêu.
Làm đất: Cày bừa phơi ải, thu gom cỏ dại, lên luống và xử lý mầm sâu bệnh. Lên luống đôi rộng 3,5-4m, cao 25- 30cm, luống đơn rộng 2,5m.
Mật độ và khoảng cách trồng: Trồng luống đôi cây x cây 40-50cm, hàng trồng cách mép luống 15-20cm. Trồng luống đơn cây x cây 40cm. Đối với trồng bò lan thì cần có rơm rạ hoặc màng ni lông phủ mặt luống để giảm cỏ dại và đỡ quả hạn chế quả không bị thối. Thuận lợi hơn nếu thâm canh trên chân ruộng 2 lúa, tận dụng gốc rạ từ lúa vụ trước.
Xem thêm: Kỹ thuật trồng bí đao leo giàn
5. Phân Bón
Lượng phân bón tính cho 1000m2: Phân chuồng hoai mục 800-1000kg hoặc 100kg phân hữu cơ vi sinh, đạm 13-15kg, lân 18-20kg, Kali 16-18kg. Nếu nền đất chua bón 20-25kg vôi khi cày ải đất.
Cách bón:
+ Bón lót toàn bộ phần chuồng + lân + 1/4 đạm + 1/4 kali.
+ Bón thúc lần 1: Khi cây được 30-35 ngày bắt đầu ngã ngọn bò bón 1/4 đạm + 1/4 kali.
+ Bón thúc lần 2: Cây đậu quả rộ sau bón thúc lần 1 được 15-20 ngày bón toàn bộ lượng phân còn lại.
Lưu ý nếu sử dụng màng phủ nilon, tiến hành kết thúc bón gốc trước khi phủ.
6. Tưới Tiêu
Giai đoạn cây con tưới nước đủ ẩm cho cây tránh để khô hạn hay ngập úng.Trong thời gian mới gieo hạt trực tiếp trên ruộng, tưới nhẹ thường xuyên để cây mau mọc mầm và nhanh bén rễ hồi xanh (trồng bầu). Thời kỳ ra hoa kết quả cần tưới đủ nước cho cây phát triển bình thường, sử dụng nước sạch, không bị ô nhiễm. Nếu thiếu nước cây phát triển kém, sâu bệnh tăng. Tưới rãnh để đảm bảo "trên khô, dưới ẩm". Nếu bị mưa ngập cần tháo hết nước ngay.
7. Chăm sóc
Giai đoạn cây con cần tạo điều kiện thuận lợi để cây phát triển tốt nhất có thể gieo trong nhà ươm, tránh ánh nắng to, mưa to, rét đậm, rét hại.
Giai đoạn cây trước khi ra hoa cây phát triển nhanh về thân, lá cần tăng lượng phân bón đạm và kali. Phủ rơm rạ lên gốc, khi cây ngã ngọn bò dùng đất chặn ngang đốt, cách 1-2 đốt chặn lại để giúp cây ra rễ tăng khả năng hấp thu dinh dưỡng.
Giai đoạn ra hoa, tạo quả: Giai đoạn này cây cần dinh dưỡng nhiều như đạm, lân, kali các nguyên tố trung lượng và vi lượng. Nếu cây thụ phấn yếu cần thụ phấn bổ sung cho cây và tỉa bớt quả mỗi nhánh chỉ nên để 2-3 quả.
Phòng trừ sâu hại như bọ trĩ, rệp, ruồi đục lá,... Bệnh hại cần phòng trừ bệnh lở cổ rễ, bệnh sương mai, phấn trắng, khảm lá,...
Cần phun phòng trừ bệnh lở cổ rễ ở giai đoạn cây con trước khi đem ra trồng. Sau khi đem cây ra trồng cần theo dõi và
8 . Thu Hoạch
Thời điểm thu hoạch phụ thuộc vào nhu cầu thị trường. Nếu thu bí non nên thu ở giai đoạn 25-30 ngày sau khi đậu quả. Nếu thu bí già nên thu sau khi quả đậu 50-60 ngày.
Xem thêm: Cách bảo quản bí xanh
Hy vọng hướng dẫn này giúp bạn có những vụ mùa bí xanh bội thu và hiệu quả cao. Chúc bạn thành công trong việc trồng bí xanh không cần giàn, tiết kiệm sức lao động mang lại hiệu quả kinh tế cao.
