Phân bón hữu cơ cung cấp cho cây trồng các chất dinh dưỡng cần thiết, tăng khả năng chịu hạn của cây trồng; cải thiện tính chất hoá học, vật lý, sinh học của đất, giúp hạn chế tình trạng rửa trôi và tăng khả năng giữ nước của đất. Vậy phân hữu cơ là gì? Phân hữu cơ gồm những loại nào? Cùng Bác Sĩ Cây Xanh tìm hiểu ngay sau đây.

Đặc điểm của phân bón hữu cơ

Phân bón hữu cơ là loại phân bón được sản xuất từ các nguyên liệu tự nhiên, có nguồn gốc hữu cơ như phân động vật, xác thực vật, chất thải hữu cơ hoặc các sản phẩm sinh học. Chúng không chứa hóa chất tổng hợp và thường được sử dụng trong nông nghiệp hữu cơ để cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng và cải thiện độ phì nhiêu của đất mà không gây hại cho môi trường.

  • Nguồn gốc: Từ thực vật, động vật, hoặc chất thải sinh hoạt đã qua chế biến hoặc phân hủy (ủ hoai). Ví dụ phổ biến là phân chuồng, phân xanh, phân cá, phân trùn quế, và phân compost (phân ủ).

  • Thành phần dinh dưỡng: Cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng đa lượng (N, P, K), trung lượng (Ca, Mg, S) và vi lượng (Fe, Zn, Mn, Cu...), thường ở dạng hợp chất phức tạp.

  • Tác dụng với đất: Không chỉ cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng mà còn cải tạo kết cấu đất (giúp đất tơi xốp, giữ ẩm tốt hơn), tăng cường hoạt động của các vi sinh vật có lợi trong đất.

  • Thời gian tác dụng: Dinh dưỡng trong phân hữu cơ thường được cây trồng hấp thụ từ từ, do chúng cần thời gian để phân hủy thêm trong đất (khoáng hóa). Tác dụng thường lâu dài và bền vững.

  • Mức độ an toàn: Thường được coi là an toàn hơn cho môi trường và sức khỏe con người, đặc biệt khi được sử dụng trong nông nghiệp hữu cơ.

Các loại phân bón hữu cơ

Phân loại phân bón hữu cơ dựa trên nguồn gốc nguyên liệu và công nghệ sản xuất. Có 2 loại phân bón hữu cơ chính:

Phân bón hữu cơ truyền thống: được làm theo phương pháp thủ công, truyền thống như ủ hoai. Hàm lượng dinh dưỡng thường không cao bằng phân công nghiệp nhưng rất tốt cho việc cải tạo đất.

Phân bón hữu cơ công nghiệp: được sản xuất theo quy trình công nghiệp hiện đại, có hàm lượng hữu cơ cao và được bổ sung thêm các thành phần khác nhằm tối ưu hóa hiệu quả.

Phân bón hữu cơ công nghiệp (Sản xuất công nghệ cao)

phân hữu cơ công nghiệp

Phân vi sinh

Phân vi sinh là chế phẩm sinh học chứa một hoặc nhiều chủng vi sinh vật có ích gồm: Vi sinh vật phân giải lân, phân giải Kali, Silic, vi sinh vật cố định đạm, vi sinh vật đối kháng,... Phân vi sinh giúp đa dạng hệ vi sinh của đất trồng, phân giải các chất cây trồng khó hấp thụ thành dạng dễ hấp thụ, ức chế các mầm bệnh trong đất, phòng ngừa bệnh hại cho cây trồng.

Phân bón hữu cơ vi sinh

Phân bón hữu cơ vi sinh là phân bón có chứa hơn 15% hàm lượng hữu cơ và một hoặc một nhóm vi sinh vật sống có lợi như vi sinh vật cố định đạm, phân giải Kali, phân giải lân,... Phân bón hữu cơ vi sinh giúp bổ sung các yếu tố dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng, tăng độ tơi xốp của đất, cải thiện độ phì nhiêu đất,...

phân hữu cơ sinh học

Phân hữu cơ sinh học

Phân hữu cơ sinh học là phân được sản xuất từ thành phần hữu cơ (than bùn, mùn rác thải, phụ phẩm nông nghiệp,...) theo quá trình lên men các vi sinh vật có ích. Phân hữu cơ sinh học có hàm lượng hữu cơ từ 22% trở lên. Loại phân này giúp cung cấp cân đối, đầy đủ các dưỡng cần cho sự sinh trưởng và phát triển của cây trồng.

Phân hữu cơ khoáng

Phân hữu cơ khoáng được sản xuất từ nguyên liệu hữu cơ như phụ phẩm nông nghiệp, mùn rác thải, than bùn,... cùng một hoặc nhiều yếu tố dinh dưỡng khoáng đa lượng. Phân hữu có cung cấp các chất dinh dưỡng đa lượng có lợi cho sự phát triển của cây trồng.

Phân hữu cơ truyền thống (nguồn gốc tự nhiên)

Phân hữu cơ truyền thống là loại phân có nguồn gốc từ chất thải của người, động vật hoặc từ các phế/ phụ phẩm trồng trọt, chăn nuôi, chế biến nông, lâm, thuỷ sản, phân xanh, rác thải hữu cơ, các loại than bùn được chế biến theo phương pháp ủ truyền thống.

Phân hữu cơ truyền thống

Phân xanh

Phân xanh là loại phân được ủ từ cây tươi như cây họ đậu, cỏ dại, bèo, thân lá cây xanh được vùi trực tiếp hoặc ủ rồi bón cho đất. Phân xanh có công dụng giúp tăng chất hữu cơ, đạm hữu cơ, cải tạo đất trồng và hạn chế tình trạng xói mòn đất.

Phân rác (Phân ủ từ rác hữu cơ, compost)

Loại phân hữu cơ được ủ từ rác thải hữu cơ sinh hoạt, phế phẩm nông nghiệp (vỏ trái cây, vỏ trứng, bã cà phê, rơm rạ, bã mía,...) Phân rác giúp đất có độ tơi xốp, giúp cây chịu hạn tốt hơn.

Phân rác

Phân chuồng

Phân chuồng được ủ từ các loại phân của gia súc, gia cầm như gà, bò, heo, dê,... Phân chuồng chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng đa lượng, trung lượng và vi lượng. Cần phải ủ hoai mục kỹ lưỡng để loại bỏ mầm bệnh và hạt cỏ dại. Phân gà thường giàu đạm hơn. Ngoài việc cung cấp chất mùn giúp tăng kết cấu đất, phân chuồng còn giúp bộ rễ cây phát triển mạnh mẽ hơn.

Than bùn

Than bùn là loại phân được tạo thành từ sự phân huỷ thực vật trong điều kiện yếm khí  ở các vùng đầm lầy, ao hồ trong thời gian dài. Than bùn giàu chất hữu cơ và Acid Humic, có khả năng giữ nước và dinh dưỡng tốt. Lưu ý: than bùn chưa qua xử lý không được bón trực tiếp cho cây trồng.

Khô dầu

Khô dầu là phần bã của hạt sau khi đã được ép lấy dầu, thường là đậu nành, mè (vừng) hay đậu phộng. Khô dầu cung cấp các chất hữu cơ, chất xơ, vi sinh vật giúp đất tăng độ phì nhiêu và cải tạo đất. Ngoài ra, khô dầu chứa lượng đạm cao thúc đẩy sự tăng trưởng của các loại cây trồng cần nhiều đạm, cây ăn trái, cây hoa. 

Khô dầu

Công dụng của phân bón hữu cơ

Phân bón hữu cơ chứa các thành phần dinh dưỡng mang lại nhiều công dụng cho cả cây trồng và đất trồng:

  • Cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng: Phân bón hữu cơ chứa các chất dinh dưỡng đa lượng N, P, K; trung và vi lượng cần thiết cho cây phát triển một cách cân đối. Phân hữu cơ còn chứa vi sinh vật có ích giúp hạn chế tối đa vi sinh vật gây hại cho cây. Đặc biệt, phân hữu cơ khi phân huỷ chứa axit fulvic, axit humic giúp kích thích sự phát triển của rễ cây.
  • Cải tạo đất trồng: Phân hữu cơ phân huỷ tạo ra chất mùn giúp đất trồng trở nên tơi xốp hơn, tăng khả năng giữ nước, giữ ẩm. Ngoài ra, các chất hữu cơ có trong phân sau khi phân giải kết hợp cùng khoáng chất giúp hạn chế sự rửa trôi các chất dinh dưỡng đất, làm giảm xói mòn đất.
  • Bảo vệ sức khoẻ, nâng cao chất lượng nông sản, bảo vệ môi trường: Sử dụng phân bón vô cơ quá liều lượng, không đúng cách sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe người nông dân, tồn dư chất độc hại trên nông sản, gây ô nhiễm nguồn nước. Do đó, việc sử dụng phân bón hữu cơ sẽ giúp hạn chế những vấn đề do phân bón vô cơ gây nên.

Nguyên tắc sử dụng phân bón hữu cơ hiệu quả

Ủ hoai mục trước khi bón: Đây là bước bắt buộc để tiêu diệt mầm bệnh và chuyển hóa dinh dưỡng về dạng cây dễ hấp thụ.

Bón lót là chính: Thích hợp nhất để bón trước khi trồng hoặc bón vào gốc khi cây đang phát triển.

Kết hợp với phân vô cơ: Phân hữu cơ cung cấp dinh dưỡng toàn diện và cải tạo đất, nhưng tốc độ giải phóng dinh dưỡng chậm. Kết hợp cùng phân vô cơ (N-P-K) cung cấp dinh dưỡng nhanh chóng để cây đủ dinh dưỡng, phát triển toàn diện tăng năng suất.

Bón đúng liều lượng: Bón quá nhiều có thể gây lãng phí, gây thừa chất, làm thay đổi pH đất hoặc gây ô nhiễm, ảnh hưởng đến bộ rễ.

Sử dụng phân bón hữu cơ chuyên biệt: 

Phân Vi sinh/Sinh học: Nên bón các loại phân này định kỳ để bổ sung vi sinh vật có lợi, giúp tăng cường khả năng cố định đạm (Nitrogen fixation), phân giải lân, và khống chế mầm bệnh trong đất.

Phân bón lá hữu cơ: Sử dụng các chế phẩm hữu cơ lỏng (acid humic, axit amin, rong biển...) qua lá để cung cấp dinh dưỡng vi lượng và kích thích sinh trưởng nhanh chóng, đặc biệt trong các giai đoạn phát triển quan trọng của cây.

Bộ sản phẩm phân bón hữu cơ của Bác sĩ cây xanh

Loại Sản Phẩm Tên Sản Phẩm Công dụng Chính
Phân bón gốc BS21 - Humic vi sinh Ra rễ mạnh, xanh lá, khỏe cây, tăng pH và tơi xốp cho đất, cải tạo đất.
BS22 - Nuti organic Phân hữu cơ vi sinh. Cung cấp dinh dưỡng hữu cơ, tăng cường hệ vi sinh vật có ích
BS35 - Vimax Giải độc đất, chống suy cây
BS18 - Lasti Nâng pH cải tạo đất bạc màu
BS19 - Alum Xử lý đất phèn, cải tạo đất trồng
BS20 - Sali Xử lý, cải tạo đất nhiễm mặn
Phân bón lá



 BS14 - Amino Dinh dưỡng cao cấp, hấp thu nhanh, ra rễ mạnh, xanh lá, mập chồi, khỏe cây
BS30 - Đạm cá hữu cơ cao cấp Bổ sung đạm hữu cơ, acid amin, vi sinh vật có lợi, giúp cây hấp thụ nhanh
BS29 - SIÊU LÂN Siêu kích rễ, kích chồi, vọt đọt, sung cây, kích thích mầm hoa, giải độc phèn
BS36 - Titan Cứng cây, giúp lúa đứng lá, mập tim đèn (chủ yếu cho lúa)
BS34 - Kali hữu cơ Kích đòng cho lúa
BS31 - Siêu lớn trái Giúp trái lớn
BS16 - Siêu canxi-bo Dinh dưỡng bón lá
BS17 - Vô gạo litium Hỗ trợ quá trình vô gạo

Phân bón hữu cơ mang lại rất nhiều lợi ích đối với cây trồng, tài nguyên đất; nâng cao chất lượng nông sản khi thu hoạch; bảo vệ sức khỏe nông dân và môi trường. Hy vọng qua bài viết trên bà con đã có thêm những thông tin bổ ích để trả lời câu hỏi phân hữu cơ là gì.

Theo dõi chuyên mục Tin tức, Cây trồng của Bác Sĩ Cây Xanh để xem thêm nhiều bài viết bổ ích khác.